Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {jo}
So‘z bo‘g‘inlari: jo
Izoh(lar)i:
jo ys

1.

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Sinonim(lar)i: mavjud emas.
Omonimlari: mavjud emas.
Paronimi: mavjud emas.

O‘zbekiston Fanlar akademiyasi akademigi G‘anijon Abdurahmonov 1925- yil 3- dekabrda Farg‘ona viloyatida tavallud topgan. U tilshunos olim sifatida o‘zbek tili tarixi, o‘zbek tili fonetikasi, morfologiyasi, sintaksisi, tilning badiiy-estetik vazifasi, shuningdek, tilshunoslikning umumiy masalalari doirasida barakali faoliyat ko‘rsatib kelmoqda. Xususan, «Gapning ajratilgan ikkinchi darajali bo‘laklari» (1956), «Qo‘shma gap» (1957), «Qo‘shma gap sintaksisi asoslari» (1958), «Qo‘shma gap sintaksisi» (1964), «O‘zbek adabiy tilining uslubiy normalari» (1973), akademik A.Rustamov bilan hamkorlikda yozilgan «Alisher Navoiy asarlarining grammatik xususiyatlari» asarlari alohida ahamiyatga ega.

Akademik G‘.Abdurahmonov oliy va o‘rta ta’lim bo‘g‘inlarida filologiya ta’limini yuksaltirish sohasida tinimsiz mehnat qilmoqda. Jumladan, akademik A.Rustamov bilan hamkorlikda yozilgan «Qadimgi turkiy til» (1982), Sh.Shukurov bilan hamkorlikda yozilgan «O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi» (1973) kabi qator asarlari bilan o‘zbek ilmiy tilshunosligining shakllanishi va rivojlanishi uchun xizmat qildi. Uning tahriri ostida o‘zbek tilining ikki tomli akademik grammatikasi («O‘zbek tili grammatikasi» (2 tomli, 1975–76)) yaratildi. X–XI sinflar uchun yozilgan ona tili dasturi va darsligi ko‘p yillardan buyon yosh avlodga til haqida bilim berishga xizmat qilib kelmoqda.

Hijo arabcha “bo‘g‘in” demakdir. Lekin bo‘g‘in hijo tushunchasiga har doim ham to‘g‘ri kelmaydi. She’rdagi so‘zning bir nafas zarbi bilan talaffuz etiladigan qismi, ya’ni she’r o‘lchovidagi dastlabgi ritmik birlik – hijo. Hijo ba’zan bo‘g‘indan farqli o‘laroq undosh tovushning o‘zidan ham tuzilishi mumkin.

Vasl bog‘i ichra sendek shohi zolim ko‘rmadim,

Ishq kuyida o‘zimdek notavone topmadim(Navoiy)

baytidagi vasl, ishq so‘zidagi l va qundoshi mustaqil hijoni tashkil etadi. (q. Bo‘g‘in).

Filologiya fanlari nomzodi, dotsent M.Qodirov 1941- yilning 22- oktabrida Farg‘ona vilovatining Buvayda tumanida tavallud topgan. Olimning ilmiy faoliyatida o‘zbek adabiy tili tarixini, xususan, Alisher Navoiy asarlarining til xususiyatlarini o‘rganish asosiy o‘rinda turadi.

M.Qodirov oliy o‘quv yurtlari va umumta’lim maktablarida o‘qitilayotgan “Ona tili” fani ta’lim mazmuni va usulini yangilash ishida faol ishtirok etmoqda. Jumladan, olim 5-9 sinflar “Ona tili” fanining mustaqillik ruhiga mos, yangilangan o‘quv dasturini yaratishda (1999, 2004, 2009) qatnashdi. Professorlar H.Ne’matov, A.G‘ulomov, R.Sayfullayevalar bilan hamkorlikda 5-, 6-, 7- sinflar uchun (2000-2004), 8- sinf uchun (2006) yaratgan darsliklari yosh avlodga til haqida bilimva nutqiy ko‘nikmalar berishga xizmat qilib kelmoqda. Shuningdek, u oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun “Ozbek tilini o‘qitish metodikasi” (200), “Ona tili o‘qitish metodikasi” (hamkor, 2001), “Til ta’limida milliy istiqlol g‘oyasi” (2003) qo‘llanmalarini tuzgan.

M.Qodirovning o‘zbek adabiy tili me’’yorlari va nutq madaniyati, yozma savodxonlik, mumtoz adabiyot vakillarining o‘zbek adabiy tiliga qo‘shgan muhim hissasi va boshqa masalalar bo‘yicha yozgan maqolalari respublikamizning madaniy va ma’naviy taraqqiyotiga hissa qo‘shib kelmoqda.   

 

1. aql-u hush joyiga kelmoq: -

2. aql-u hushi joyiga kelmoq: -

3. asabi joyida: -

4. aytgan joyidan kesmoq: Aytganini, albatta, amalga oshirtiradi, aytganini bajartiradi.

5. aytmagan joyga yo‘nmagan tayoq: -

6. bajo keltirdi: bajardi, o‘rinlatdi

7. bajo keltirilmoq: -

8. bajo keltirmoq: -

9. bajo keltirmoq : -

10. bajon-u dil: -

11. bandalikni bajo keltirmoq: vafot etmoq, qazo qilmoq, o‘lmoq

12. bezori jon qildi: ortiq toqat qilolmasligi tufayli o‘limiga ham rozi qildi

13. bezori jon qilmoq: -

14. bir jon bo‘lmoq: -

15. bir jon-bir tan bo‘ldi: hamjihat bo‘ldi, yakdil bo‘ldi

16. bir jon-bir tan bo‘lmoq: -

17. bir joyda o‘tirmoq: -

18. bir joying kamayib qolmoq: -

19. bir joyli bo‘lmoq: -

20. bir tan-bir jon bo‘lmoq: -

21. biror joy kamayib qolmoq: -

22. biror joyi kamayib qolmoq: -

23. bosh bir joyga qovushmoq: -

24. bosh o‘ynab, jon tar kin urmoq: -

25. boshlari bir joyga qovushmoq: -

26. boshlarini bir joyga qovushtirdi: 1) hamjihat bo‘lib birlashtirdi 2) oila qurdirdi

27. boshlarini bir joyga qovushtirmoq: -

28. boshni bir joyga qovushtirmoq: -

29. chiqmagan jondan umid: -

30. dilga jo qilib olmoq: -

31. diliga jo qilib olmoq: -

32. duoyi jonda bo‘lmoq: -

33. duoyi jonida bo‘lmoq: -

34. duoyi jonini qilmoq: -

35. duoyi jonini tilamoq: -

36. duoyi jonni qilmoq: -

37. duoyi jonni tilamoq: -

38. es joyida: -

39. es joyiga kelmoq: -

40. es-hushini joyiga qo‘ymoq: -

41. es-hushni joyiga qo‘ymoq: -

42. esi joyida: -

43. esi joyiga kelmoq: -

44. esing joyidami?!: -

45. esingiz joyidami?!: -

46. gap bir joydan chiqmoq: -

47. gapda jon bor: -

48. gapi bir joydan chiqdi: fikr-o‘ylari mos keldi

49. gapida jon bor: -

50. gaplari bir joydan chiqmoq: -

51. gapni bir joyga qo‘ydi: o‘zaro bir fikrga keldi

52. gapni bir joyga qo‘ymoq: -

53. holi-jonga qo‘ymay: -

54. holi-joniga qo‘ymaslik: -

55. holi-joniga qo‘ymay: -

56. hol-jonga qo‘ymaslik: -

57. hol-jonga qo‘ymay: -

58. hol-joniga qo‘ymay: -

59. hushing joyidami?!: -

60. hushingiz joyidami?!: -

61. ichinda jon yo‘q: -

62. ijozat bermoq: -

63. iltijo qilmoq: yolvorib (sig‘inib) so‘ramoq

64. issiq jon: -

65. jo‘jabirday jon: -

66. jo‘jani kuzda sanamoq: -

67. jo‘sh urmoq: -

68. jon achchig‘i bilan: -

69. jon achchig‘ida : -

70. jon achchig‘ida: -

71. jon achimoq: -

72. jon berdi: o‘ldi

73. jon berib, jon oldi: taslim bo‘lmadi, o‘zini yengilgan deb hisoblamadi

74. jon berib, jon olmoq: -

75. jon berildi: barhayot qilindi

76. jon bermaslik: taslim bo‘lmaslik, o‘zini yengilgan deb hisoblamaslik

77. jon bermoq: -

78. jon bo‘g‘izga kelmoq: -

79. jon bor: asosga ega, zamirida haqiqat bor, bejiz emas

80. jon boricha: -

81. jon chekmoq: astoydil, jonini jabborga berib ishlamoq, harakat qilmoq.

82. jon chiqdi : -

83. jon chiqib keta yozmoq: -

84. jon chiqmoq: -

85. jon chiqmoq: -

86. jon deb: mamnuniyat bilan

87. jon dedi: xursand bo‘ldi

88. jon demoq: -

89. jon demoq: -

90. jon fido qilmoq: -

91. jon halak: -

92. jon halqumga kelmoq: -

93. jon halqumga tiqilmoq: -

94. jon halqumga yetmoq: -

95. jon hiqildoqqa kelmoq: -

96. jon holatda: qo‘rqqani holda va shiddat bilan

97. jon hovuchlab: -

98. jon ichinda: -

99. jon- joniga tegdi: o‘ta darajada bezor qildi

100. jon kirdi: yayradi, rohatlandi

101. jon kirdi: 1)tetiklashdi, jonlandi 2)hayotga qaytdi, tirildi

102. jon kirgizmoq: -

103. jon kiritmoq: -

104. jon kirmoq: -

105. jon kirmoq: -

106. jon koshki: -

107. jon koshki edi: xursand bo‘lar edim-a!

108. jon koshkiydi: -

109. jon koyimoq: -

110. jon koyitmoq: -

111. jon kuydirmoq: -

112. jon kuydirmoq: -

113. jon kuymoq: -

114. jon olg‘uchi: -

115. jon olib, jon berdi: o‘z jonini ham ayamasdan og‘ir va mashaqqatli kurash olib bordi

116. jon olib, jon bermoq: -

117. jon olmoq: -

118. jon oluvchi: 1)o‘ldiruvchi 2)ruhan juda qattiq ezib yuboruvchi

119. jon omon qolmoq: -

120. jon qulog‘i bilan: -

121. jon saqlamoq : -

122. jon talashmoq: -

123. jon talvasasida: -

124. jon talvasasiga tushmoq: -

125. jon tark etmoq: -

126. jon tarkin urmoq: -

127. jon taslim qilmoq: jon bermoq. joni uzilmoq; o‘lmoq.

128. jon teriga tushmoq: 1.qattiq tirishmoq, bor kuchini sarflamoq. Jon teriga tushib ishlamoq; 2.qattiq azoblanmoq, azobning, og‘riqning zo‘rligidan majolsizlanmoq, holdan toymoq.

129. jon tikdi: butun kuch va imkoniyati, hatto hayotini bag‘ishladi

130. jon tikmoq: -

131. jon tomoqqa kelmoq: -

132. jona kelmoq: -

133. jonda jon qolmaslik: -

134. jondan aziz ko‘rmoq: -

135. jondan bezor bo‘lmoq: -

136. jondan bezor qilmoq: -

137. jondan kechmoq: -

138. jondan o‘tib ketmoq: -

139. jondan o‘tmoq: -

140. jondan ortiq ko‘rmoq: -

141. jondan to‘ydirmoq: -

142. jondan to‘ymoq: -

143. jondan umidni uzmoq: -

144. jondin ketmaslik: -

145. jong‘a darmon bermoq: -

146. jonga ora kirmoq: -

147. jonga oro kirmoq: -

148. jonga tegmoq: -

149. joni achimoq: -

150. joni achimoq: -

151. joni achiydi: 1)ayab kuyindi 2)achinib kuyindi

152. joni bo‘g‘ziga keldi: 1) o‘lar holatga yetdi 2) chidami tugab, yashashdan ham bezor bo‘lib ketdi

153. joni bo‘g‘ziga kelmoq: -

154. joni bor: hali tirik

155. joni boricha: -

156. joni burnuna kelmoq: -

157. joni chiqdi : -

158. joni chiqdi I: o‘ldi, so‘nggi marta nafas chiqardi

159. joni chiqdi II: nihoyatda qattiq g‘azablandi, darg‘azab bo‘ldi

160. joni chiqdi III: nihoyatda qattiq qo‘rqdi

161. joni chiqib keta yozmoq: -

162. joni chiqmoq: -

163. joni halak: -

164. joni halqumiga keldi: 1) o‘lar holatga yetdi 2) chidami tugab, yashashdan ham bezor bo‘lib ketdi 3) nihoyatda qattiq qo‘rqdi

165. joni halqumiga kelmoq: -

166. joni halqumiga kelmoq: -

167. joni halqumiga tiqilmoq: -

168. joni halqumiga yetmoq: -

169. joni hilqildog‘ga keldi: 1) o‘lar holatga yetdi 2) chidami tugab, yashashdan ham bezor bo‘lib ketdi 3) nihoyatda qattiq qo‘rqdi

170. joni hiqildog‘iga kelmoq: -

171. joni holiga qo‘ymaslik: 1)tinchlik bermaslik 2)xohishiga zid holda majbur qilish

172. joni kirmoq: -

173. joni koyimoq: -

174. joni kuydi: ruhan kuchli bezovtalangani holda g‘amxo‘r bo‘ldi

175. joni kuymoq: -

176. joni omon qolmoq: -

177. joni tomog‘iga keldi: 1) o‘lar holatga yetdi 2) chidami tugab, yashashdan ham bezor bo‘lib ketdi

178. joni tomog‘iga kelmoq: -

179. joni uzildi: o‘ldi, so‘nggi marta nafas chiqardi

180. joni uzilmoq: -

181. joni uzilmoq: -

182. jonida jon qolmaslik: -

183. jonidan aziz ko‘rmoq: -

184. jonidan bezor bo‘ldi: ortiq toqat qilolmasligi tufayli o‘limiga ham rozi bo‘ldi

185. jonidan bezor bo‘lmoq: -

186. jonidan bezor qilmoq: -

187. jonidan kechmoq: -

188. jonidan o‘tib ketmoq: -

189. jonidan o‘tmoq: -

190. jonidan ortiq ko‘rmoq: -

191. jonidan to‘ydi: 1)yashashni istamadi 2)ortiq toqat qilolmasligi tufayli o‘limiga ham rozi bo‘ldi

192. jonidan to‘ydirmoq : -

193. jonidan to‘ymoq: -

194. jonidan umidini uzdi: o‘lishga iqror bo‘ldi

195. jonidan umidini uzmoq: -

196. joniga aro kirdi: 1)bir o‘limdan qutqarib qoldi 2)og‘ir ahvoldan qutqardi

197. joniga oro kirdi: 1)bir o‘limdan qutqarib qoldi 2)og‘ir ahvoldan qutqardi

198. joniga oro kirmoq: -

199. joniga tegdi: 1)bezor qildi 2)bezor bo‘lib zerikdi

200. joniga tegmoq: -

201. joni-holga qo‘ymaslik: -

202. joni-holiga qo‘ymaslik: -

203. jonim tasadduq: Jonim sadaqa, qurbon bo‘lay, jonim fido bo‘lsin.

204. jonima asar etmoq: -

205. jonimni qoqay: -

206. jonin bermoq: -

207. joning fido qilmoq: -

208. jonini kirgizmoq: -

209. jonini asramoq: -

210. jonini berdi: har qanday og‘ir shartni, talabni bajarishga tayyor bo‘ldi

211. jonini bermoq: -

212. jonini chiqardi: nihoyatda qattiq g‘azablandi, darg‘azab bo‘ldi

213. jonini chiqarmoq: -

214. jonini dorilbaqoga jo‘natmoq: -

215. jonini fido qildi: o‘zini qurbon qilishga ham tayyor bo‘ldi

216. jonini fido qilmoq: -

217. jonini halqumiga keltirmoq: -

218. jonini ham ayamadi: 1) biror maqsad yo‘lida o‘lishga ham tayyor bo‘ldi 2) bisotida bor hamma narsasini berishga tayyor bo‘ldi

219. jonini ham ayamaslik: -

220. jonini hovuchlab: biror falokatning voqe bo‘lishidan benihoya qo‘rqqan holda

221. jonini hovuchlamoq: -

222. jonini jabborga berdi: bor kuchini safarbar qildi

223. jonini jabborga bermoq: -

224. jonini jabborga bermoq: -

225. jonini jahannamga yo‘llamoq: -

226. jonini jahannamga yubormoq: -

227. jonini jannatga yubormoq: -

228. jonini kaftiga olib: biror falokatning voqe bo‘lishidan benihoya qo‘rqqan holda

229. jonini kaftiga olmoq: -

230. jonini kirgizmoq: -

231. jonini koyitmoq: -

232. jonini kuydirib: mashaqqatni o‘z oldiga olgan holda, tirishib

233. jonini kuydirmoq: -

234. jonini oldi: 1)o‘ldirdi 2)ruhan juda qattiq ezib yubordi 3) jismonan juda qattiq ezib yubordi

235. jonini olmoq: -

236. jonini parvona qilmoq: -

237. jonini qo‘yarga joy topolmaslik: -

238. jonini saqlamoq: -

239. jonini tikdi: butun kuch va imkoniyati, hatto hayotini bag‘ishladi

240. jonini tikmoq: -

241. jonini tortiq qilmoq: -

242. jonining boricha: kuch -quvvati yetganicha, tirishib

243. jon-jon demoq: -

244. jon-jon demoq: -

245. jon-jondan o‘tib ketmoq: -

246. jon-jonga singib ketmoq : -

247. jon-jonidan o‘tib ketdi: 1)jismonan va alamli ta’sir qildi, qaqshatdi

248. jon-jonidan o‘tib ketdi: 1) jismiga chuqur ta’sir qildi 2) ruhiga chuqur ta’sir qildi

249. jon-jonidan o‘tib ketmoq: -

250. jon-joniga singib ketmoq: -

251. jonjoniga, qon-qonga singib ketmoq: -

252. jonjoniga, qon-qoniga singib ketmoq: -

253. jonlari burnina yetmoq: -

254. jonni kirgizmoq: -

255. jonni asramoq: -

256. jonni bermoq: -

257. jonni chiqarmoq: -

258. jonni dorilbaqoga jo‘natmoq: -

259. jonni fido qilmoq: -

260. jonni halqumga keltirmoq: -

261. jonni ham ayamaslik: -

262. jonni hovuchlamoq: -

263. jonni jabborga bermoq: -

264. jonni jabborga bermoq: -

265. jonni jahannamga yubormoq: -

266. jonni jannatga yubormoq: -

267. jonni kaftga olmoq: -

268. jonni kirgizmoq: -

269. jonni koyitmoq: -

270. jonni kuydirmoq: -

271. jonni olmoq: -

272. jonni parvona qilmoq: -

273. jonni qo‘yarga joy topolmaslik: -

274. jonni saqlamoq: -

275. jonni tikmoq: -

276. jonni xatarg‘a qo‘ymoq: -

277. jonning boricha: -

278. jon-pon chiqa yozmoq: -

279. jon-pon chiqib ketmoq: -

280. jon-pon chiqib ketmoq: -

281. jon-poni chiqa yozmoq: -

282. jon-poni chiqib ketdi: nihoyatda qattiq qo‘rqdi

283. jon-poni chiqib ketmoq: -

284. jon-poni chiqib ketmoq: -

285. jon-poni chiqib ketmoq : -

286. jonponini chiqarib yubormoq: -

287. jon-ponini chiqarib yubormoq : -

288. jonponni chiqarib yubormoq: -

289. jon-ponni chiqarib yubormoq : -

290. jon-u holiga qo‘ymaydi: tinchlik bermaydi

291. jon-u ko‘ngulni olmoq: -

292. joy olmoq: -

293. joyiga keltirdi: o‘rinlatdi

294. joyiga keltirmoq: -

295. joyiga qo‘ydi: bajardi, o‘rinlatdi

296. joyiga qo‘ymoq: -

297. kayf joyida: -

298. kayfi joyida: -

299. kayfini joyiga keltirmoq: -

300. kayfni joyiga keltirmoq: -

301. ko‘ngil bejo: -

302. ko‘ngil joyiga tushmoq: -

303. ko‘ngilni joyiga tushirmoq: -

304. ko‘ngli bejo: -

305. ko‘ngli joyiga tushdi: xotirjam bo‘ldi, tinchlandi

306. ko‘ngli joyiga tushmoq: -

307. ko‘nglini joyiga tushirdi: xotirjam bo‘ldi, tinchlandi

308. ko‘nglini joyiga tushirmoq: -

309. ko‘z bejo: -

310. ko‘zi bejo: -

311. maslahatni bir joyga qo‘ymoq: -

312. mijoziga to‘g‘ri kelmaslik: -

313. ming jonim o‘lsa, senga tortiq: -

314. nozik joy tutmoq: -

315. nozik joy ushlamoq: -

316. nozik joydan tutmoq: -

317. nozik joyidan tutmoq: -

318. nozik joyidan ushlamoq: -

319. o‘lmagan jon: -

320. o‘lmagan joni: -

321. o‘tirgani joy topa olmaydi: kuchli hayajonlangan holda toqatsizlandi

322. o‘tirgani joy topolmaslik: -

323. o‘tirishga joy topolmaslik: -

324. o‘tqazgani joy topa olmaydi: o‘ta darajada ardoqlandi, parvona bo‘ldi

325. o‘tqazgani joy topolmaslik: -

326. o‘tqazishga joy topolmaslik: -

327. o‘tqizgani joy topolmaslik: -

328. o‘zini qo‘yarga joy topolmaslik: -

329. o‘zini qo‘ygani joy topa olmaydi: kuchli hayajonlangan holda toqatsizlandi

330. o‘zini qo‘ygani joy topolmaslik: -

331. o‘zni qo‘yarga joy topolmaslik: -

332. o‘zni qo‘ygani joy topolmaslik: -

333. pichingida ham jon bor: pichingida ham jon bor

334. qalbga jo qilib olmoq: -

335. qalbiga jo qilib olmoq: -

336. so‘z bir joydan chiqmoq: -

337. so‘zlar bir joydan chiqmoq: -

338. so‘zlari bir joydan chiqdi: fikr-o‘ylari mos keldi

339. so‘zlari bir joydan chiqmoq: -

340. ta’bir joiz bo‘lmoq: -

341. tanimda jon borincha: -

342. tirik jon: Yashab turgan inson haqida, unga nisbatan qo‘llanadi

343. tuprog‘i bir joydan olingan: -

344. tuproq bir joydan olingan: -

345. tutgan joydan kesmoq: -

346. tutgan joyidan kesmoq: -

347. tuya cho‘ksa, joy topar: O‘tiruvchilar tig‘iz, zich bo‘lgan holatlarda yana boshqa kimsa o‘tirishni xohlasa, joy topilishini, sig‘ishini qayd etuvchi ibora

348. xijolat chekmoq: -

349. xijolat tortmoq: -

350. xijolatda qoldirmoq: -

351. xijolatda qolmoq: -

352. xijolatga qo‘ymoq: -

353. xo‘roz hamma joyda bir xil qichqiradi: Hamma joyda ahvol birday, degan ma’noli ibora

354. yo‘q joydan: -

355. yosh bir joyga borib qolmoq: -

356. yoshi bir joyga borib qolmoq: -

357. yuz jovurmoq: -

358. zuvalasi bir joydan olingan: -

359. zuvalasini bir joydan olmoq: har jihatdan bir-biriga o‘xshash odamlar haqida.

1. Ajib – ajab – ajoyib – qiziq – g‘alati
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanilish uslubining ko‘p-ozligiga ko‘ra)

2. Aqlsiz – beaql – bexirad – nodon – johil
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

3. Azza-bazza – ataylab – atay – atayin – qasddan – jo‘rttaga
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining oz-ko‘pligiga ko‘ra)

4. Badbashara – xunuk – chiroyli – ko‘rkam – suluv –lobar –xushro‘y -go‘zal – ofatijon
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(salbiy- ijobiylik belgisining ortiq-kamligiga ko‘ra)

5. Bor – jo‘na – yo‘qol – yo‘qolib ket – daf bo‘l – qorangni o‘chir
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgidagi salbiylikning ortib borishiga ko‘ra )

6. Hijo – rukn – bahr
Ma’nosiga ko‘ra
(miqdor-darajasining oshishiga ko‘ra)

7. Iltimos – iltijo – o‘tinch – zor – tavallo
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

8. Jo‘n – sodda – murakkab
Ma’nosiga ko‘ra
(tarkib tuzilishining darajasiga ko‘ra)

9. Jo‘yak – ariq – kanal – soy – daryo – dengiz
Ma’nosiga ko‘ra
(hajm-ko‘lamining ortib borishiga ko‘ra)

10. Jonlanish – rivojlanish – uyg‘onish
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(tushuncha belgisini keng ifodalashiga ko‘ra)

11. Kuchsiz – kamquvvat – zaif – nimjon – ojiz notavon
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

12. O‘rtoq – do‘st – og‘ayni – oshna – jo‘ra – ulfat – birodar – hamdam – tomir
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

13. Oriq – qiltiriq – dirdov – ramaqijon
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining oz-ko‘pligiga ko‘ra)

14. Qiziq – ajoyib – alomat – antiqa – ajib
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining ortiq-kamligiga ko‘ra)

15. Tuzuk – durust – yaxshi – ajoyib – ajib
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgining kuchli-kuchsiz ifodalashiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.