1.  Kuzatish, ko‘z bilan ko‘rib tekshirish.
                
                                        Kanizak aksari yo‘l bo‘yidagi g‘o‘zalardan ba’zilari shoxlab ketishi to‘g‘risidagi o‘zining mushohadalarini batafsil so‘zlab berdi.
                        A. Qahhor, Qo‘shchinor chiroqlari
                        
            
            
                2.  Fikr yuritish, o‘ylash.
                
                                        u esa tinchib, bus-butun mutolaa va mushohada daryosiga sho‘ng‘iydi.
                        O. Yoqubov, Ko‘hna dunyo
                        
                        Badiiy asarni tahlil etish, albatta, olimdan keng mushohadani talab etadi.
                        Fan va turmush