1. alanga oldirmoq: -

2. avj oldi, avjiga mindi, avjiga chiqdi: 1) rivojlandi 2) zo‘raydi, kuchaydi

3. avj oldirmoq: -

4. baloga qoldi: javobgarlikka, jazoga duchor bo‘ldi

5. betiga soldi: aybli deb qaralgan kishining o‘ziga kesatib, achitib gapirdi

6. bir ko‘ylakni oldin yirtmoq: -

7. bo‘yniga oldi: e’tirof qildi, biror holatga rozi bo‘ldi

8. chang soldi: 1)astoyidil tashlandi 2)g‘ayri qonuniy tarzda yopishdi

9. changal soldi: 1)astoyidil tashlandi 2)g‘ayri qonuniy tarzda yopishdi

10. chetda qoldirmoq: -

11. dam oldi: istirohat qildi, hordiq oldi

12. dam soldirmoq: -

13. dami ichida qoldi: bir so‘z ham ayta olmay qoldi

14. dod soldi: dod-voy qildi, qichqirdi

15. dog‘da qoldi: biror narsaning kutilgancha bo‘lmagani tufayli o‘kindi, alamzada bo‘ldi

16. dog‘da qoldirmoq: -

17. esga oldi: xotirladi

18. esida qoldi: xotirasida saqlanib qoldi

19. esiga soldi: 1)xotirasida tikladi 2)unutilayozganni eslatdi

20. fikrga toldi: uzoq fikrladi

21. gardaniga oldi: e’tirof qildi, biror holatga rozi bo‘ldi

22. hayratda qoldi: nihoyat darajada ajablandi

23. hayratda qoldirdi: nihoyat darajada ajablantirdi

24. hayratda qoldirmoq: -

25. hayron qoldi: ajablandi

26. hayron qoldirmoq: -

27. hordiq oldi: istirohat qildi

28. ichiga soldi: yashirdi, pinhon tutdi

29. Ikki oyog‘ini tirab oldi: qaysarlik qildi

30. ishga soldi: 1) mehnat qilishga safarbar qildi 2)o‘z maqsadi yo‘lida xizmat qildirdi 3)safarbar qildi, foydalandi 4)ishlata boshladi

31. iz qoldirmoq: -

32. izga soldi: chetga chiqishlarni bartaraf qilib, me’yorga keltirdi

33. jar soldi: 1)jarchi vositasida eshittirildi 2)keragidan ortiq darajada bo‘rttirib xabar tarqatdi

34. jon berib, jon oldi: taslim bo‘lmadi, o‘zini yengilgan deb hisoblamadi

35. jonini oldi: 1)o‘ldirdi 2)ruhan juda qattiq ezib yubordi 3) jismonan juda qattiq ezib yubordi

36. ko‘ngil qoldirmoq: -

37. ko‘ngilni qoldirmoq: -

38. ko‘ngli qoldi: avvalgi yaxshi munosabati o‘rniga xush ko‘rmaslik hissi uyg‘ondi

39. ko‘ngliga g‘ashlik soldi: tashvish qilishiga sabab bo‘ldi, tashvishli holatga qo‘ydi

40. ko‘ngliga qo‘l soldi: eng yashirin fikr-o‘yini bilishga harakat qildi

41. ko‘ngliga vahima soldi: kuchli darajada qo‘rqish hissini uyg‘otdi

42. ko‘nglini oldi: xursand qilish bilan o‘ziga

43. ko‘nglini qoldirdi: avvalgi yaxshi munosabati o‘rniga xush ko‘rmaslik hissi uyg‘otdi

44. ko‘nglini qoldirmoq: -

45. ko‘pi ketib, ozi qoldi: -

46. ko‘z oldi qoraymoq: -

47. ko‘z oldi qorong‘ilashmoq: -

48. ko‘z oldidan ketmaslik: -

49. ko‘z oldidan o‘tdi: tasavvurida ketma-ket gavdalandi

50. ko‘z oldidan o‘tkazmoq: -

51. ko‘z oldidan o‘tmoq: -

52. ko‘z oldiga keldi: tasavvurida gavdalandi

53. ko‘z oldiga kelmoq: -

54. ko‘z oldiga keltirmoq: -

55. ko‘z ostiga oldi: biror maqsad bilan ko‘zlab qo‘ydi

56. ko‘z tagiga oldi: biror maqsad bilan ko‘zlab qo‘ydi

57. ko‘ziga cho‘p soldi: aldadi, chalg‘itdi

58. ko‘zini oldi: qarashni to‘xtatdi

59. ko‘zini oldirib qo‘ymoq: -

60. ko‘zining oldiga kelmoq: -

61. ko‘zni oldirib qo‘ymoq: -

62. ko‘zning oldiga keldi: tasavvurida gavdalandi

63. ko‘zning oldiga kelmoq: -

64. kuniga qoldi: 1) biror ishni bajarishda qaram bo‘ldi 2)foydalanishga majbur bo‘ldi

65. nafasini ichiga oldi: hech qanday tovush chiqarmaydi

66. nazar soldi: diqqat bilan qaradi

67. nazaridan qoldi: yaxshi munosabatidan, hurmat-e’tiboridan mahrum bo‘ldi

68. nom qoldirmoq: -

69. o‘rin qoldirmaslik: -

70. o‘rni kelib qoldi: -

71. o‘rta yo‘lda qoldirmoq: -

72. o‘rtaga oldi: tanbeh berish yoki ko‘ndirish maqsadida ko‘pchilik gapirdi

73. o‘rtaga soldi: 1)ko‘pchilik oldida ro‘kach qildi 2)munozarada xizmatidan foydalandi

74. o‘yga toldi: uzoq fikrladi

75. o‘ziga oldi: 1)o‘ziga tegishli deb bildi 2)zimmasiga oldi

76. o‘zini oldirmoq: -

77. o‘zini qo‘lga oldi: o‘z xatti–harakatlarini irodasiga bo‘ysundirdi

78. o‘zni oldirmoq: -

79. og‘iz soldi: 1)qayliq yoki kuyov qilish niyati borligini aytdi 2)g‘ayri qonuniy ravishda o‘zlashtirishga harakat qildi

80. og‘izdagi oshni oldirmoq: -

81. og‘zidagi oshini oldirmoq: -

82. og‘ziga co‘k soldi: umuman gapirmadi

83. og‘ziga nos oldi: mutlaqo gapirmadi

84. og‘ziga oldi: gapirdi

85. og‘ziga tolqon soldi: mutlaqo gapirmadi

86. oldi olindi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rildi

87. oldi olinmoq: -

88. oldidan o‘tdi: biror ishni qilishdan oldin shundan kimnidir xabardor qildi

89. oldidan o‘tmoq: -

90. oldiga bosmoq: -

91. oldiga poxol solmoq: -

92. oldiga solmoq: -

93. oldiga tushadigan: ustunlik qila oladigan

94. oldiga tushmoq: -

95. oldinga bosgan oyog‘i keyinga ketavermoq: -

96. oldinga bosgan oyoq keyinga ketavermoq: -

97. oldingdan o‘tavermoq: -

98. oldingizdan o‘tavermoq: -

99. oldini oldi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rdi

100. oldini oldi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rdi

101. oldini olmoq: -

102. oldirib qo‘ygan yuragi: bezillab qolgan

103. oldirib qo‘ygan yurak: -

104. oling-u, oldirmaslik: -

105. ol-u, oldirmaslik: -

106. ora yo‘lda qoldirmoq: -

107. ora yo‘lda qoldirmoq: -

108. orqa oldiga qaramoq : -

109. orqada qoldirmoq: -

110. orqadan ko‘rpacha soldirmoq: -

111. orqa-oldini: -

112. orqasidan ko‘rpacha soldirmoq: -

113. oyog‘ini tirab oldi: qaysarlik qildi

114. podadan oldin chang chiqardi: ro‘yobga chiqishi aniq bo‘lmagan narsa haqida hovliqmalik bilan vaqtidan ilgari gapirib yurdi

115. podadan oldin chang chiqarmoq: -

116. qalbiga vahima soldi: kuchli darajada qo‘rqish hissini uyg‘otdi

117. qarshi oldi: kutib oldi

118. qatordan qoldirmay: -

119. qirqi ketib, biri qoldi: -

120. qo‘lga oldi: 1)o‘z ixtiyoriga o‘tkazdi 2)qo‘qqisdan hujum qilib bosib oldi 3)hibs qildi, qamash maqsadida tutdi 4) biror yo‘l bilan o‘z xohishiga bo‘ysunnadigan qildi

121. qo‘yniga qo‘l soldi: fikr niyatini bilishga harakat qildi

122. qulog‘iga oldi: kimningdir fikriga amal qilib ish tutdi

123. qulog‘iga qo‘yilib qoldi: 1)gapni uqdi 2)xotirasida mustahkam saqladi

124. quloq soldi: 1)tingladi 2)aytganini qildi

125. rangini oldirmoq: -

126. rangni oldirmoq: -

127. razm soldi: sinchkovlik bilan kuzatdi

128. shovqin soldi: qattiq shovqin qildi

129. so‘z oldi: 1)muzokarada gapirishga rasmiy ruxsat oldi 2)ahd-u paymon qildirdi

130. sovuqqa oldirmoq: -

131. soyada qoldirmoq: -

132. soyasiga ko‘rpacha soldi: izzat-hurmat qilishni me’yoridan o‘tkazib yubordi

133. tan oldi: e’tirof qildi

134. tang qoldirmoq: -

135. tarafini oldi: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

136. tashvishga soldi: tashvish qilishiga sabab bo‘ldi

137. teri to‘nini ters kiyib oldi: o‘chakishgan holda qaysarlik qildi

138. tildan qoldirmoq: -

139. tilga oldi: gapirdi

140. to‘nini teskari kiyib oldi: o‘chakishgan holda qaysarlik qildi

141. to‘ydan oldin nog‘ora chalmoq: -

142. tomonini oldi: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

143. tong qoldirmoq: -

144. turib oldi: o‘jarlik qildi

145. tuxum og‘ziga tiqilib qoldi: -

146. tuxumi og‘ziga tiqilib qoldi: -

147. ustiga oldi: biror ishni bajarishga mas’ul bo‘ldi

148. xabar oldi: 1)o‘zi kelib xabardor bo‘ldi 2)biror kishining turish–turmushini, ahvolini yengillatishga ko‘maklashdi

149. xabar oldirmoq: -

150. xayolga toldi: uzoq o‘ylandi

151. xijolatda qoldirmoq: -

152. xonasi kelib qoldi: -

153. xudoga soldim: -

154. yarim yo‘lda qoldirmoq: -

155. yerda qoldi: e’tiborsiz qoldi

156. yerda qoldirmoq: -

157. yo‘l soldi: yo‘naldi

158. yo‘lda qoldirmoq: -

159. yo‘ldan qoldirmoq: -

160. yodda qoldirmoq: -

161. yuragi oldirib qo‘ymoq: -

162. yuragini oldirib qo‘ymoq: -

163. yurak oldirib qo‘ymoq: -

164. yurakni oldirib qo‘ymoq: -

1. Avval – ilgari – oldin – burun – qadim
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(tarixiylik belgisining ortishiga ko‘ra)

2. Tovon – to‘piq – boldir – tizza – son
Ma’nosiga ko‘ra
(oyoq qismlarining quyi-yuqoriligiga ko‘ra)