Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {ong}
So‘z bo‘g‘inlari: ong
Izoh(lar)i:
ong ot

1. 1. Odam ruhiy faoliyatining oliy shakli; kishining fikrlash qobiliyati; aql, idrok. Bolaning ongini o‘stirish. Inson ▬ mavjudotlardan ongi, tafakkurining ulug‘ligi, sezgi hissiyotining cheksizligi bilan ajralib turadi. Saodat

2. 2. Odamning yoki odamlar guruhining ijtimoiy hayotni tushunishi, sezishi, unga munosabati. Siyosiy ong. Sinfiy ong. ▬ Bizning maqsadimiz kishilarga ong, tushuncha bermoq; toki har bir kishi yaxshilik va yomonlikni, oq-u qorani o‘zi ajratib oladigan bo‘lsin! P. Tursun, O‘qituvchi

3. fls. ls. Psxl. Voqelikning kishi miyasida uning butun ruhiy faoliyatini o‘z ichiga olgan va ma’lum maqsadga yo‘nalgan holda aks etishi. Ong miyaning funksiyasidir. Modda — birlamchi, ong ikkilamchidir.

4. fls. ls. Belgili bir ijtimoiy guruh vakili bo‘lgan kishilarning psixologik, siyosiy va falsafiy nuqtayi nazarlari; ilmiy, badiiy qarashlari majmui. Turmush ongni belgilaydi. Ijtimoiy ong.

5. shv. Ov, ilvasin. Juda mergan edi, qushlarning, onglarning dodini bergan edi. Ravshan

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Sinonim(lar)i: aql [a]

1. ong I Ot
ilvasin, o‘lja

2. ong II Ot
kishining fikrlash qobiliyati

Paronimi: mavjud emas.
Qomus: mavjud emas.

1. bir o‘q bilan ikki nishonga urmoq: -

2. bir qop yong‘oq: -

3. bir qop yong‘oqday shaldir-shuldur: -

4. bosh osmonga yetmoq: -

5. bosh qorong‘i: -

6. boshda yong‘oq chaqilmoq: -

7. boshda yong‘oq chaqmoq: -

8. boshi osmonga yetmoq: -

9. boshi osmonga yetmoq: -

10. boshi qorong‘i: -

11. boshida yong‘oq chaqilmoq: -

12. boshida yong‘oq chaqmoq: -

13. boshini osmonga yetkazmoq: -

14. boshni osmonga yetkazmoq: -

15. boshqorong‘i: -

16. burni osmonga ko‘tarilgan: gerdaygan, kibrlangan

17. burnini osmonga ko‘tarmoq: -

18. burnini osmonga ko‘tarmoq : -

19. burnni osmonga ko‘tarmoq: -

20. burunni osmonga ko‘tarmoq: -

21. dardi dunyosi qorong‘u bo‘lmoq: -

22. darmonga kirmoq: -

23. daru dunyo qorong‘i: -

24. daru dunyo qorong‘i bo‘lmoq: -

25. daru dunyo qorong‘ilashib ketmoq: -

26. daru dunyoni qorong‘i qilib yubormoq: -

27. daru dunyosi qorong‘i: -

28. daru dunyosi qorong‘i bo‘lmoq: -

29. daru dunyosi qorong‘ilashib ketmoq: -

30. daru dunyosini qorong‘i qilib yubormoq: -

31. dasturxonga qarab o‘tirmoq: -

32. do‘ppini osmonga irg‘itmoq: -

33. do‘ppini osmonga otmoq: -

34. do‘ppini osmonga tashlamoq: -

35. do‘ppisini osmonga irg‘itmoq: -

36. do‘ppisini osmonga otdi: juda xursand bo‘ldi

37. do‘ppisini osmonga otmoq: -

38. do‘ppisini osmonga tashlamoq: -

39. dong chiqarmoq: -

40. dong ketmoq: -

41. dong qotdi: kutilmagan hodisaga duch kelib, karaxt bo‘lib qoldi, hech narsani sezmaslik darajasida qattiq uxladi

42. dong qotmoq: -

43. dong qotmoq: -

44. dong qotmoq : -

45. dong‘ chiqarmoq: -

46. dong‘ chiqmoq: -

47. dong‘ dog‘iston ketmoq: -

48. dong‘ ketmoq: -

49. dong‘i chiqmoq: -

50. dong‘i dog‘iston ketmoq: -

51. dong‘i dog‘istonga ketdi: ma’lum-mashhur bo‘ldi

52. dong‘i ketdi: ma’lum-mashhur bo‘ldi

53. dong‘i ketmoq: -

54. dongi chiqmoq: -

55. dongi ketmoq: -

56. dud osmonga chiqmoq: -

57. dudi osmonga chiqmoq: -

58. dunyoni qorong‘ilashtirib yubormoq: -

59. dunyosini qorong‘ilashtirib yubormoq: -

60. gapni boshqa tomonga burmoq: -

61. holi-jonga qo‘ymay: -

62. hol-jonga qo‘ymaslik: -

63. hol-jonga qo‘ymay: -

64. ishongan bog‘, suyangan tog‘: -

65. ishongan bog‘i, suyangan tog‘i: 1)suyanchig‘i, g‘amxo‘ri 2)orqa qiladigani, e’tiqod-ishonch bilan qaraydigani

66. ishongan tog‘: -

67. ishongan tog‘i: -

68. jahonga keldi: tug‘ildi

69. jahonga kelmoq: -

70. jong‘a darmon bermoq: -

71. jonga ora kirmoq: -

72. jonga oro kirmoq: -

73. jonga tegmoq: -

74. jon-jonga singib ketmoq : -

75. jonjoniga, qon-qonga singib ketmoq: -

76. ko‘z old qorong‘ilashmoq: -

77. ko‘z oldi qorong‘ilashmoq: -

78. ko‘z qonga to‘lmoq: -

79. ko‘zi qonga to‘lmoq: -

80. maydonga kelmoq: yuzaga kelmoq, paydo bo‘lmoq, tug‘ilmoq

81. nishonga tekkan: -

82. o‘rmonga o‘t ketsa, ho‘l-u quruq barobar yonadi: -

83. olam qarong‘u: -

84. osmonga chiqsa oyog‘idan tortib tushirmoq: -

85. osmonga chiqsa oyog‘idan, yerga kirsa qulog‘idan tortmoq: -

86. osmonga chiqsa oyoqdan tortib tushirmoq: -

87. osmonga chiqsa oyoqdan, yerga kirsa quloqdan tortmoq: -

88. osmonga ko‘tardi: ortiq darajada maqtadi

89. osmonga ko‘tarib: ortiq darajada, benihoya

90. osmonga ko‘tarmoq: -

91. osmonga ko‘tarmoq: -

92. osmonga sakramoq: -

93. osmonga uchsa oyog‘idan, yerga kirsa qulog‘idan tortmoq: -

94. osmonga uchsa oyoqdan, yerga kirsa quloqdan tortmoq: -

95. osmonga uchsa, oyog‘idan, yerga kirsa, qulog‘idan tortadi: qutulib ketishiga qo‘ymaydi

96. osmonga ustun bo‘lmaslik: -

97. puch yong‘oq bilan qo‘ynini to‘ldirdi: yolg‘on va’dalar bilan aldadi

98. puch yong‘oq bilan qo‘ynini to‘ldirmoq: -

99. qo‘ynini puch yong‘oqqa to‘ldirdi: yolg‘on va’dalar bilan aldadi

100. qo‘ynini puch yong‘oqqa to‘ldirmoq: -

101. qo‘ynini puch yong‘oqqa to‘lg‘izmoq: -

102. qonga tashna bo‘lmoq: -

103. qonga tashna qilmoq: -

104. qon-qonga singib ketmoq: -

105. shaytonga hay bermoq: -

106. so‘zni boshqa tomonga burmoq: -

107. tegirmonga quyiladigan suv: -

108. tegirmonga suv quymoq: -

109. tegirmonga tushsa, butun chiqadi: har qanday qiyin sharoitdan ham qutulish yo‘lini topa oldi

110. tegirmonga tushsa, butun chiqmoq: -

111. tomonga o‘tmoq: -

112. tong ham otmaydi, kun ham botmaydi.: -

113. tong otadi, kun botadi: -

114. tong otdi: -

115. tong ottirmoq: -

116. tong qoldirmoq: -

117. tong qotmoq: -

118. tongni tong ottirib, kunni kun bottirib: -

119. tovonga qolmoq: -

120. tunni tongga ulamoq: -

121. tunni tongga ulamoq yoki tong ottirmoq: Kechalari yulduz to‘la osmonga tikilib, tunni tongga ulab, qushlar nag‘masidan, suvlar shildirashidan ko‘ngilga allaqanday yupanch izlardi.

122. tutun osmonga chiqmoq: -

123. tutuni osmonga chiqmoq: -

124. yerga kirsa, qulog‘dan tortib chiqaradi, osmonga chiqsa, oyog‘idan tortib tushiradi: qutulib ketishiga qo‘ymaydi

125. yetti xuftonga qadar: -

126. yetti xuftongacha: -

127. yolg‘on tong: ayn. subhi kozib q. subh.

128. yonga kirmoq: -

129. yonga qolmoq: -

1. Ilonning yog‘ini yalagan – shaytonga dars bergan.
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlikning kuchli ifodalashiga ko‘ra)

2. Ko‘zi ilinmoq – mudramoq – mizg‘imoq – uxlamoq – dong qotmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(jismoniy holatning bo‘yoqdorligiga ko‘ra)

3. Qorong‘ilik – zulmat – zimiston – zimziyo
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining kuchliligiga ko‘ra)

4. Sahar – tong – choshgoh – tush – kun oqish – kun botishi – kech – shom – tun
Ma’nosiga ko‘ra
(sutka qismlarining ketma-ketligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.